معرفی
بهروز وثوقی (زادهٔ ۲۰ اسفند ۱۳۱۶ هـ. ش / مارسِ ۱۹۳۸ میلادی) در شهر خوی، آذربایجان غربی،بازیگر ایرانی پرسابقه و سرشناس سینما وتئاتر است. دوستداران و اهالی سینما القابی چون «قیصر سینمای ایران»، «اسطورهٔ سینمای ایران» و «سلطان سینمای ایران» را به وی دادهاند. وی برادرچنگیز وثوقی و شهراد وثوقی است که هر دو در ایران به کار هنرپیشگی مشغولاند. وی قبل از بازیگری در سینما، کارمند ادارهٔ دارایی و بعد دوبلور و گویندهٔ رادیو تلویزیون بودهاست.
بهروز وثوقی در آثار کارگردانان نامداری چون ساموئل خاچیکیان، ناصر تقوایی، امیر نادری، فریدون گُله، مسعود کیمیایی، خسرو هریتاش، علی حاتمی،ژان نگولسکو، رضا بدیعی، شیرین نشاط، جیمز فارگو، بهمن قبادی، جلال مقدم و شاپور قریب ایفای نقش کردهاست. وی همچنین در موفقیت بهترین فیلمهای مسعود کیمیایی همچون قیصر، گوزنها، داش آکل، رضا موتوری و خاک تأثیر فراوانی داشتهاست.
زندگینامه و کارها
شخصی به نام مسعود صمدی در سال ۱۳۳۴ در ۱۸ سالگی بهروز وثوقی را کشف کرد. بازی در نقشهای متفاوت و شخصیتهای به یادماندنی سینمای ایران مانند مردی که قاتلش را کشت، داش آکل، سید در گوزنها، مجید ظروف چی در سوته دلان، ممل آمریکایی، زائر محمد (شیر محمد) درتنگسیر، رضا موتوری، ابی نسیه در کندو، دکتر رستگار در سازش، سرهنگ نصرالله در کاروانها وی را تبدیل به یکی از محبوبترین بازیگران تاریخ سینمای ایران کردهاست.
استعدادی بی نظیر
استعداد خدادادی و علاقه و پشتکار فراوان بزرگترین سرمایه وی در این راه به عقیده خودش است. او از سال ۱۳۳۷ با بازی در فیلم طوفان در شهر ما به سینما آمد و تا سال ۱۳۴۷ در نقشهای متفاوت اما نچندان پررنگی ظاهر شد. اولین فیلم سینمایی مورد توجه او صد کیلو داماد به کارگردانی عباس شباویز در سال ۱۳۴۰ بود. وی در سال ۱۳۴۸ توسط مسعود کیمیایی به فیلم قیصر دعوت شد و این نقطه شروع وی به عنوان یک بازیگر مطرح بود، بازی وی در این فیلم مورد توجه عموم و علاقه مندان به سینما قرار گرفت. جوان اول آن سالهای سینمای ایران در بسیاری از فیلم به ایفای نقش پرداختهاست. از جمله فیلمهای مطرحی که وی در آن به ایفای نقش پرداخته است میتوان به سوتهدلان، ذبیح، کندو، داش اکل، خاک، بلوچ،تنگسیر، همسفر، ممل آمریکایی، رضا موتوری، دشنه، طوقی، گوزنها، سازش، کاروانها، ملکوت، سوته دلان، گرگ بیزار، فرار از تله، قهرمانان و زرین اشاره کرد. بهروز وثوقی پس از آن به آمریکا رفت تا در فیلم «گربه در قفس» ساخته تونی زریندست بازی کند که اقامت او در آمریکا با انقلاب اسلامی مصادف شد. در سال ۲۰۰۰ داوران جشنواره فیلم سانفرانسیسکو جایزهٔ آکیرا کوروساوا را به عباس کیارستمی اهدا کردند و او نیز به بهروز وثوقی تقدیم کرد. وثوقی بعد انقلاب دوستی خود را با ناصر ملک مطیعی و جمشید مشایخی حفظ نموده و به گفتهٔ خودش فقط با این دو هنرپیشه در داخل کشور در ارتباط است. هنرپیشه مشهور آمریکایی آنتونی کویین بازیگر نقش حمزه در فیلم محمد رسولالله چندین سال رابطهٔ بسیار صمیمانهای با وی در آمریکا داشته است. وثوقی در سال ۱۹۷۸ در فیلم کاروانها به همراه آنتونی کوئین و کریستوفر لی به ایفای نقش پرداخت. وی همیشه در قراردادهای خود از عقیده خاصی برخوردار بود و آن این بود که در فیلمی بهعنوان نقش اول در ابتدای فیلم اگر نام او نوشته نمیشد، در آن فیلم ایفای نقش نمیکرد، هرچند این مسئله برای فیلمسازان هم حایز اهمیت بود و باعث پرفروشیِ اثر آنها میگردید. در حادثهٔ آتشسوزی سینما رکسِ آبادان در مرداد ۱۳۵۷، ازدحام جمعیت برای تماشای فیلم گوزنهای بهروز بود.
کارنامه هنری
بهروز وثوقی در آثار کارگردانان نامداری چون ساموئل خاچیکیان، ناصر تقوایی، امیر نادری، فریدون گُله، مسعود کیمیایی، خسرو هریتاش، علی حاتمی، ژان نگولسکو، رضا بدیعی، شیرین نشاط، جیمز فارگو، بهمن قبادی، جلال مقدم و شاپور قریب ایفای نقش کردهاست.
وی همچنین با بازیگران نامداری چون کامرون میچل، کریستوفر لی، آنتونی کویین، پوری بنایی، داریوش اسدزاده، جمشید مشایخی، رضا کرمرضایی، پرویز فنیزاده، عزتالله انتظامی، فرامرز قریبیان، مونیکا بلوچی، شهره آغداشلو، ناصر ملکمطیعی، فرامرز قریبیان، رضا بیک ایمانوردی، گوگوش، شهلا ریاحی،پروین خیربخش، نوری کسرایی، فخری خوروش، جنیفر اونیل، محمدعلی کشاورز، بهزاد فراهانی، گلشیفته فراهانی، فرزانه تأئیدی، ایرج قادری، داود رشیدی، جیمز کارن، استوارت ویتمن، الکه زومر، بهمن مفید، جعفر والی، اکبر مشکین، ایرن زازیانس، کورنبرگ ریس و جف دانیلز همبازی بودهاست.
بهروز وثوقی از ستایششدهترین و به عقیدهٔ بسیاری از اهالی سینما و هنرمندان (مانند فریبرز عرب نیا، خسرو شکیبایی، پرویز فنیزاده، پرویز پرستویی،داریوش اقبالی، بهمن قبادی، مهدی هاشمی، فاطمه معتمدآریا، پژمان بازغی، حامد بهداد، سعید راد و شهاب حسینی و بابک حمیدیان…) بهترین بازیگر تاریخ سینمای ایران است.
خسرو شکیبایی، بهمن قبادی و عباس کیارستمی از بهروز وثوقی بارها بهعنوان کسی که دیدن فیلمهایش آنها را به سینما علاقهمند کرده است یاد کردهاند.
عکس های بهروز وثوقی
پیش از انقلاب
بهروز وثوقی در فیلم طوقی ۱۳۴۹
صد کیلو داماد (۱۳۴۰) – عباس شباویز
گل گمشده (۱۳۴۱) – عباس شباویز
فرشتهای در خانه من (۱۳۴۲) – آرامائیس آقامالیان
دختر ولگرد (۱۳۴۳) – آرامائیس آقامالیان
لذت گناه (۱۳۴۳) – سیامک یاسمی
دزد بانک (۱۳۴۴) – اسماعیل کوشان
عروس دریا (۱۳۴۴) – آرمان هوسپیان
امروز و فردا (۱۳۴۵) – عباس شباویز
بیست سال انتظار (۱۳۴۵) – مهدی رئیس فیروز
خداحافظ تهران (۱۳۴۵) – ساموئل خاچیکیان
هاشم خان (۱۳۴۵) – محمد زرین دست
ایمان (۱۳۴۶)-مهدی رئیس فیروز
دالاهو (۱۳۴۶) – سیامک یاسمی
زنی به نام شراب (۱۳۴۶) – امیر شروان
وسوسه شیطان (۱۳۴۶) – محمد زرین دست
بر آسمان نوشته (۱۳۴۷) – ابراهیم زمانی آشتیانی
بیگانه بیا (۱۳۴۷) – مسعود کیمیایی
تنگه اژدها (۱۳۴۷) – سیامک یاسمی
دشت سرخ (۱۳۴۷)- حکمت آقانیکیان
گرداب گناه (۱۳۴۷) – مهدی رئیس فیروز
من هم گریه کردم (۱۳۴۷) – ساموئل خاچیکیان
هنگامه (۱۳۴۷) – ناصر محمدی
دزد سیاهپوش (۱۳۴۸) – امیر شروان
دنیای آبی (۱۳۴۸) – صابر رهبر
قیصر (۱۳۴۸) – مسعود کیمیایی
پنجره (۱۳۴۹) – جلال مقدم
دور دنیا با جیب خالی (۱۳۴۹) – خسرو پرویزی
رضا موتوری (۱۳۴۹) – مسعود کیمیایی
طوقی (۱۳۴۹) – علی حاتمی
قهرمانان (۱۳۴۹) (مشترکاً با ایالات متحده آمریکا) – ژان نگولسکو
لیلی و مجنون (۱۳۴۹) – سیامک یاسمی
داشآکل (۱۳۵۰) – مسعود کیمیایی
رشید (۱۳۵۰) – پرویز نوری
فرارازتله (۱۳۵۰) – جلال مقدم
یک مرد و یک شهر (۱۳۵۰) – امیر شروان
بلوچ (۱۳۵۱) – مسعود کیمیایی
دشنه (۱۳۵۱) – فریدون گله
غریبه (۱۳۵۱) – شاپور قریب
تنگسیر (۱۳۵۲) – امیر نادری
خاک_(فیلم) (۱۳۵۲) – مسعود کیمیایی
گرگ بیزار (۱۳۵۲) – مازیار پرتو
نفرین (۱۳۵۲) – ناصر تقوایی
سازش (۱۳۵۳) – محمد متوسلانی
ممل آمریکائی (۱۳۵۳) – شاپور قریب
گوزنها (۱۳۵۴) – مسعود کیمیایی
ذبیح (۱۳۵۴) – محمد متوسلانی
کندو (۱۳۵۴) – فریدون گله
همسفر (۱۳۵۴) – مسعود اسداللهی
بت (۱۳۵۵) – ایرج قادری
بتشکن (۱۳۵۵) – شاپور قریب
ماه عسل (۱۳۵۵) – فریدون گله
ملکوت (۱۳۵۵) – خسرو هریتاش
سوته دلان (۱۳۵۶) – علی حاتمی
کاروانها (۱۳۵۶) (مشترکاً با ایالات متحده)- جیمز فارگو
نفس بریده (۱۳۵۷) – سیروس الوند
پس از انقلاب
گربه در قفس (۱۳۵۷) (در ایالات متحده) – محمد زریندست
دفینه (۱۳۵۹خ / ۱۹۸۱م) (در ایالات متحده)
وقت گردش کننده – ۱۹۷۸ تام کندی (در ایالات متحده آمریکا)
ابوالهول – ۱۹۸۱ فرانک شفنر (در مصر)
گروگان (۱۳۶۲خ / ۱۹۸۴م) (در آلمان غربی)
چشمهایش (۱۳۶۵خ / ۱۹۸۷م) (در آلمان غربی)
ترور در بورلی هیلز (ساخته ۱۹۸۹م) – جان مایهرس
تهدید (۱۳۶۹خ / ۱۹۹۱م) – سیروس نورسته (در ایالات متحده آمریکا)
وحشت در بورلی هیلز (۱۳۶۹خ / ۱۹۹۱م)
عبور (۱۹۹۹) – نورا هوپ (در هلند و بلژیک)
پلهای شکسته (۲۰۰۴) – رفیق پویا
زرین – (۲۰۰۵)- شیرین نشاط
شبهای اضطراب – محمد ناطق (در آلمان غربی)
۲ اسب نر – فرانسیس فورد کاپولا (در مراکش) نیمه تمام
فصل کرگدن (۱۳۹۰خ / ۲۰۱۱م) – بهمن قبادی (در ترکیه)
مجموعه تلویزیونی «بلبل» – رضا بدیعی (در ایالات متحده)
مجموعه تلویزیونی «تاج فالکون» – رضا بدیعی (در ایالات متحده)
نمایش
رستمی دیگر اسفندیاری دیگر – سیاوش اوستا
پروانهای در مشت – ایرج جنتی عطایی
یک رؤیای خصوصی (۱۳۹۲)- ایرج جنتی عطایی
جوایز و دستآوردها
داخلی
جشنواره فیلم سپاس تهران
برنده جایزه مجسمه سپاس بهترین بازیگر نقش اول مرد در دومین دوره در سال ۱۳۴۸ برای بازی در فیلم قیصر
برنده جایزه مجسمه سپاس بهترین بازیگر نقش اول مرد در سومین دوره در سال ۱۳۴۹ برای بازی در فیلم رضا موتوری
نامزدجایزه مجسمه سپاس بهترین بازیگر نقش اول مرد در چهارمین دوره در سال ۱۳۵۰ برای بازی در فیلم داش آکل
جشنواره جهانی فیلم تهران
برنده جایزه بز بالدار بهترین بازیگر نقش اول مرد در سومین دوره در سال ۱۳۵۳ برای بازی در فیلم گوزنها
نامزد جایزه بز بالدار بهترین بازیگر نقش اول مرد در چهارمین دوره در سال ۱۳۵۴ برای بازی در فیلم کندو
نامزد جایزه بز بالدار بهترین بازیگر نقش اول مرد در پنجمین دوره در سال ۱۳۵۵ برای بازی در فیلم ملکوت
نامزد جایزه بز بالدار بهترین بازیگر نقش اول مرددر ششمین دوره در سال ۱۳۵۶ برای بازی در فیلم سوته دلان
بینالمللی
برنده جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره بینالمللی فیلم تاشکند برای بازی در فیلم داش آکل ۱۹۷۱
برنده جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فیلم دهلی برای بازی در فیلم تنگسیر ۱۹۷۴
جایزه یک عمر دستاورد هنری جشنواره بینالمللی فیلم سان فرانسیسکو ۲۰۰۶
جایزه یک عمر فعالیت هنری جشنواره فیلم توکیو فیلمکس ۲۰۱۲
جایزه یک عمر فعالیت هنری برای بازی در فیلم فصل کرگدن جشنواره بینالمللی فیلم تسالونیکی ۲۰۱۲